Ειδικό Αφιέρωμα : Τα 10 νέα μέτρα για ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ-ΕΦΑΠΑΞ-ΕΠΙΔΟΜΑΤΑ

Όλα τα μέτρα-φωτιά για τις συντάξεις (αυξημένη εισφορά σε κύριες και επιβολή εισφοράς στις επικουρικές), στο εφάπαξ (περικοπές έως 15%), στην αναγνώριση πλασματικού χρόνου ασφάλισης, στα βαρέα-ανθυγιεινά στις αναπηρικές συντάξεις καθώς και στα κοινωνικά επιδόματα παρουσιάζονται σε ένα αναλυτικό οδηγό. Σύμφωνα με τον επιστημονικό διευθυντή του ΙΝΕ ΓΣΕΕ καθηγητή κ. Σάββα Ρομπόιλη το αποτέλεσμα των μέτρων θα επιφέρει  την επιδείνωση του βιοτικού επιπέδου των εργαζομένων - την περίοδο 2010-2015 -κατά 40%-45% !!

1. ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ ΑΝΩ ΤΩΝ 1700 ευρώ: Έκτακτη αναπροσαρμογή των συντελεστών της Ειδικής Εισφοράς Συνταξιούχων για όλες τις κλίμακες κύριας σύνταξης από 1.700 ευρώ και άνω. Από την υιοθέτηση των νέων μέτρων δεν θίγονται συνταξιούχοι οι οποίοι λαμβάνουν από το σύνολο των ταμείων, σύνταξη κάτω των 1.700 ευρώ/μήνα.. Ένας συνταξιούχος (π.χ. ενός ταμείου ΔΕΚΟ ή Δημοσίου ή ΙΚΑ) που λαμβάνει σύνταξη 2.500 ευρώ/μήνα, μέχρι σήμερα το σύνολο της εισφοράς του ήταν 6% επί του συνόλου της σύνταξης δηλ. 150 ευρώ/μήνα. Με την αναπροσαρμογή του συντελεστή ειδικής εισφοράς, η κράτηση θα αυξηθεί κατά 75 ευρώ/μήνα και το σύνολο της κράτησης θα αυξηθεί στα 225 ευρώ/μήνα. Στο σύνολο των Ασφαλιστικών Ταμείων Κύριας Σύνταξης, μόλις το 5% (ήτοι 161.890 συνταξιούχοι), λαμβάνουν σύνταξη πάνω από 1.700 ευρώ/μήνα.

2. ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟΥΣ ΚΑΤΩ ΤΩΝ 60 ΕΤΩΝ: Έκτακτη ειδική εισφορά επί του συνολικού ποσού της κυρίας σύνταξης για τους συνταξιούχους εκείνους που είναι κάτω των 60 ετών και για ποσά άνω των 1.700 ευρώ/μήνα. Η επιβολή της ειδικής εισφοράς για συνταξιούχους κάτω των 60 ετών και άνω των 1.700 ευρώ, δεν θίγει:

- Τους συνταξιούχους εκείνους που προέρχονται είτε από υποχρεωτική ή και αυτοδίκαιη απόλυση (π.χ. συνταξιούχοι σωμάτων ασφαλείας και ενόπλων δυνάμεων).

- Τις μητέρες με ανήλικα τέκνα οι οποίες έλαβαν σύνταξη βάσει ειδικών ασφαλιστικών διατάξεων πριν το 60ο έτος ηλικίας.

- Η ειδική εισφορά αφορά κατά κύριο λόγο τις κατηγορίες εκείνων ασφαλισμένων, όπως:

- Συνταξιούχοι των ΔΕΚΟ με χρήση ειδικών διατάξεων συνταξιοδότησης πριν το 60 έτος ηλικίας, καθώς και των ευνοϊκών διατάξεων της εθελουσίας εξόδου.

- Συνταξιούχοι του Δημοσίου Τομέα με ηλικία συνταξιοδότησης μικρότερη του 60ου έτους.

Παράδειγμα:. Ένας συνταξιούχος 57 ετών, ο οποίος βγήκε στην σύνταξη κάνοντας χρήση ειδικών διατάξεων (π.χ. λόγω εθελουσίας), ο οποίος λαμβάνει σύνταξη 2.000 ευρώ, θα επιβαρυνθεί: α) από την αύξηση της εισφοράς υπέρ του ΑΚΑΓΕ (από τον συντελεστή 5% στο 7%) με 40 ευρώ (δηλ. από 100 ευρώ κράτηση, σε 140 ευρώ κράτηση), β) από την θέσπιση ειδικής εισφοράς 6% για συντάξεις 1.700-2.300 ευρώ/μήνα (μετά την κράτηση της εισφοράς υπέρ ΑΚΑΓΕ) 112ευρώ/μήνα. Σε σύνολο κρατήσεων η μείωση στη μηνιαία σύνταξή του θα φθάσει τα 152ευρώ/μήνα.

3. ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΕΣ: Ειδική κλιμακωτή εισφορά στις επικουρικές συντάξεις άνω των 300ευρώ, για τη χρηματοδότηση χαμηλοσυνταξιούχων ελλειμματικών επικουρικών ταμείων. Το μέτρο αυτό καθίσταται αναγκαίο, καθότι -όπως υποστηρίζει το υπουργείο Εργασίας-μόνο το 2011 το έλλειμμα των επικουρικών Ταμείων θα ξεπεράσει τα 750 εκ. ευρώ. Για το σύνολο των επικουρικών ταμείων, οι συνταξιούχοι οι οποίοι λαμβάνουν σύνταξη μεγαλύτερη των 300ευρώ/μήνα είναι 235.800 και οι οποίοι αποτελούν το 23,18% του συνόλου των συνταξιούχων των επικουρικών ταμείων (σύνολο 1.017.000 συνταξιούχοι.) Παράδειγμα: Ένας συνταξιούχος ο οποίος λαμβάνει επικουρική σύνταξη ύψους 610 ευρώ/μήνα, θα συνεισφέρει με την έκτακτη ειδική εισφορά επί των επικουρικών συντάξεων, ποσοστό 10% (δηλ. 61 ευρώ/μήνα). Επικουρική σύνταξη μετά τον υπολογισμό της εισφοράς 549 ευρώ/μήνα.

4. ΕΦΑΠΑΞ: Σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας, οι αναγνωρισμένες οφειλές του Ταμείου Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων (ΤΠΔΥ) έναντι ήδη συνταξιοδοτημένων υπαλλήλων είναι πάνω από 1,5 δισ. ευρώ. Αντίστοιχα, οι αναγνωρισμένες οφειλές του ΤΕΑΠΑΠ-ΔΕΗ αγγίζουν τα 119,4 εκ. ευρώ. Δυστυχώς -τονίζει το υπουργείο Εργασίας-για πολλά χρόνια ένα σύστημα προνοιακών παροχών το οποίο εξαρχής ήταν κεφαλαιοποιητικό και όχι αναδιανεμητικό, έχει σήμερα καταστεί σε ένα μεγάλο βαθμό αναδιανεμητικό, επιβαρύνοντας κυρίως τους σημερινού εργαζόμενους. Η πολιτική για τον εξορθολογισμό των καταβαλλόμενων εφάπαξ επιδομάτων αφορά τα εξής μέτρα:

- Την μείωση κατά 10% των εφάπαξ του δημοσίου τομέα και κατά 15% των εφάπαξ του ευρύτερου δημοσίου τομέα, δηλ. μια μείωση μεταξύ 4.000-5.000 ευρώ για τους εργαζομένους του δημοσίου και 10.000-15.000 ευρώ για τους εργαζομένους στις ΔΕΚΟ.

-. Την θέσπιση εισφοράς 1% επί του ΤΠΔΥ(Ταμείο Πρόνοιας Δημοσιών Υπάλληλων) σε όλους τους εργαζομένους του Δημοσίου Τομέα, για την χρηματοδότηση του συστήματος απονομής εφάπαξ. Δηλ. ένας δημόσιος υπάλληλος με μικτό μισθό 1.500ευρώ/μήνα, θα συνεισφέρει κατά 15 ?/μήνα για την στήριξη του εφάπαξ επιδόματος

- Την θέσπιση ειδικής εισφοράς στους συνταξιούχους του Δημοσίου πάνω από 800ευρώ/μήνα ύψους 2%. Κατά το υπ. Εργασίας το μέτρο αυτό είναι αναγκαίο, διότι δεν είναι δίκαιο και αντικειμενικό να μην συμβάλουν και αυτοί οι οποίοι έλαβαν αυξημένα ποσά εφάπαξ στην διαδικασία εξορθολογισμού, προκειμένου το βάρος της στήριξης του συστήματος να μην πέσει μονομερώς στους σημερινούς εργαζομένους. Δηλ. Ένας συνταξιούχος του δημοσίου με σύνταξη 1.000 ευρώ/μήνα, θα καταβάλει ως ειδική εισφορά το ποσό των 20ευρώ/μήνα.

5: ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΕΠΙΔΟΜΑΤΑ: Το υπ. Εργασίας υπογραμμίζει οτι ''δεν περικόπτονται κοινωνικά επιδόματα και παροχές προς όσους τις έχουν πραγματικά ανάγκη. Αντίθετα, μπαίνει μια τάξη βάζοντας εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια στη διαδικασία επιλογής των δικαιούχων, ώστε να σταματήσουν οι καταστρατηγήσεις και να εξοικονομηθούν ακόμα περισσότεροι πόροι για όσους έχουν πραγματικά ανάγκη''.. Ταυτόχρονα, αυξάνεται, με τη βοήθεια και των πληροφοριακών συστημάτων, η αποτελεσματικότητα των ελεγκτικών μηχανισμών και η αποτροπή καταστάσεων καταδολίευσης. Ειδικότερα:

-Εισάγονται Εισοδηματικά και Περιουσιακά Κριτήρια για την χορήγηση Κοινωνικών Επιδομάτων και Παροχών - Αλλάζουν τα Κίνητρα για την χορήγηση Κοινωνικών Παροχών και Επιδομάτων. Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat τα ποσοστά κινδύνου φτώχειας (2009) βελτιώνονται μόνο κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες πριν και μετά τις κοινωνικές μεταβιβάσεις πλην των συντάξεων - δηλαδή από 22,7% σε 19,7%.

Μετά και το πέρας της λειτουργικής επανεξέταση των κοινωνικών προγραμμάτων (τέλος Ιουνίου 2011) με στόχο τη βελτίωση της αποτελεσματικότητάς τους και την επίτευξη καλύτερης στόχευσης των πόρων προς τις πιο ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού, το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης θα προβεί στην αλλαγή των κριτηρίων δικαιούχων κοινωνικών παροχών με σκοπό την ενίσχυση εκείνων που πραγματικά το έχουν ανάγκη (π.χ. κριτήρια λήψης εποχικών επιδομάτων ΟΑΕΔ, αλλαγή κριτηρίων για επιδότηση ενοικίου και επιχορήγηση επιτοκίου δανείου κ.ο.κ).

- Το ΕΚΑΣ επεκτείνεται σταδιακά μέχρι το 2015 με την καταβολή 30 ευρώ μηνιαίως σε 100.000 χαμηλοσυνταξιούχους με εισοδηματικά κριτήρια.

- Από τον εξορθολογισμό των Επιδομάτων ΟΑΕΔ, σκοπός είναι να προκύψουν οφέλη σε εκείνες τις ομάδες εργαζομένων, οι οποίοι ενώ συμβάλλουν περισσότερο σε σχέση με άλλες ομάδες εργαζομένων, δεν δικαιούνται αντίστοιχες παροχές (π.χ. εργαζόμενος με 15ετή συνεχόμενη εργασία που μένει άνεργος, σε σχέση με έναν εποχικά εργαζόμενο 5ετίας)

6: ΒΑΡΕΑ-ΑΝΘΥΓΙΕΙΝΑ: Για την αναμόρφωση της λίστας των βαρέων και ανθυγιεινών επαγγελμάτων η επιτροπή καλείται εντός των προσεχών ημερών να γνωμοδοτήσει για την υπαγωγή ή εξαίρεση εργασιών, ειδικοτήτων ή χώρων εργασίας στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα. Μετά το πόρισμα της επιτροπής με απόφαση του υπουργείου Εργασίας θα τεθεί σε ισχύ την 1η Ιουλίου η νέα λίστα περιλαμβάνοντας τουλάχιστον 200.000-250.000 λιγότερους εργαζόμενους σύμφωνα με την οδηγία του επικαιροποιημένου Μνημονίου που ορίζει ότι δεν θα μπορεί να είναι στη λίστα πάνω από το 10% του εργατικού δυναμικού (έναντι 30% σήμερα). Όσοι απασχολούνται σε επαγγέλματα που θα εξαιρεθούν, θα εξακολουθήσουν να υπάγονται στα βαρέα και ανθυγιεινά εφόσον συμπληρώνουν τις ελάχιστες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης μέχρι τις 31/12/2015 (δεν θίγονται όσοι έχουν συμπληρώσει τις ελάχιστες προϋποθέσεις, δηλαδή 4.500 ένσημα εκ των οποίων τα 3.600 στα βαρέα και ανθυγιεινά).

7: ΑΝΑΠΗΡΙΚΕΣ: Από την 1η Σεπτεμβρίου θα τεθεί σε εφαρμογή το νέο αυστηρό σύστημα εξέτασης και επανεξέτασης των αναπηρικών συντάξεων. Προβλέπεται να συγκροτηθούν νέες επιτροπές στις οποίες θα μετέχουν 1.000 γιατροί όλων των ειδικοτήτων που θα επιλέγονται με κλήρωση και θα είναι αμειβόμενοι. Το νέο καθεστώς θα είναι ενιαίο για όλα τα Ταμεία, ενώ συγκροτείται και Ενιαίο Κέντρο Πιστοποίησης Αναπηρίας, το οποίο θα αναλάβει την επανεξέταση των συντάξεων αναπηρίας που δεν είναι οριστικές. Εν συνεχεία και σταδιακά, θα επανεξετασθούν όλες οι συντάξεις. Το Υπουργείο Εργασίας προσδοκά ότι από το «ξεκαθάρισμα» των αναπηρικών θα εξοικονομηθούν 600 εκατ. ευρώ έως το 2015 και εκτιμά οτι οι ανάπηροι-μαιμουδες είναι περίπου 60.000-70.000. Από τις επιτροπές θα περάσουν όσοι δεν έχουν μόνιμη ανικανότητα (με βάση το νόμο που καθορίζει τις ασθένειες) και όσοι εισπράττουν αναπηρικές που έχουν θεωρηθεί ως οριστικές.

Στο μεταξύ αλλαγές στην εξαγορά του πλασματικού χρόνου, στον τρόπο χορήγησης του ΕΚΑΣ στην καταβολή της προσωρινής σύνταξης και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη των ανέργων περιλαμβάνει μεταξύ άλλων το νομοσχέδιο για το ΣΕΠΕ το οποίο κατατέθηκε στη Βουλή. Επίσης προβλέπονται αυστηρότερες κυρώσεις για παραβάτες, γιατρούς και φαρμακοποιούς, σημαντικές ρυθμίσεις για την αξιοποίηση της περιουσίας των Ταμείων, θεσμοθετείται η κάρτα εργασίας, διευκολύνεται η συνταξιοδότηση των οφειλετών, λαμβάνονται επί πλέον μέτρα για την προστασία της μητρότητας ενώ οι εργαζόμενοι στο Δημόσιο με σύμβαση αορίστου χρόνου, εντάσσονται από 1/7/2011 στο Ταμείο Προνοίας Δημοσίων Υπαλλήλων.

Στο νομοσχέδιο παρέχεται η δυνατότητα εξαγοράς έως πέντε πλασματικών ετών για τη γέννηση παιδιών και στον ιδιωτικό τομέα. Επισημάνεται ότι τα νέα πλασματικά χρόνια μπορούν να τα αξιοποιήσουν όσοι θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα από την 1η/1/2011. Έτσι από την 1η/1/2011 μπορούν να αναγνωρίσουν:

- 4 έτη, όσοι θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα με προϋποθέσεις που διαμορφώνονται και ισχύουν το 2011.

- 5 έτη, όσοι θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα με προϋποθέσεις που διαμορφώνονται και ισχύουν το 2012.

- 6 έτη, όσοι θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα με προϋποθέσεις που διαμορφώνονται και ισχύουν το 2013.

- 7 έτη, όσοι θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα με προϋποθέσεις που διαμορφώνονται και ισχύουν το 2014 και εφεξής.

Μετά και την προσθήκη της εξαγοράς πλασματικών για τους γονείς και στον ιδιωτικό τομέα, τα πλασματικά χρόνια είναι τα εξής:

1. O χρόνος στρατιωτικής υπηρεσίας. Ο στρατός υπολογίζεται με βάση τον τελευταίο μισθό (20%), ενώ για όσους θεμελιώνουν από το 2011 έως και το 2014 παρέχεται έκπτωση 30%. Πέραν αυτής της χρονολογίας, το κόστος περιορίζεται στο 50%.

2. O χρόνος γονικής άδειας ανατροφής παιδιών.

3. O χρόνος επιδότησης λόγω ασθένειας και μέχρι 300 ημέρες.

4. O χρόνος επιδότησης λόγω τακτικής ανεργίας και μέχρι 300 ημέρες.

5. O χρόνος εκπαιδευτικής άδειας άνευ αποδοχών και μέχρι 2 έτη.

6. O χρόνος σπουδών για την απόκτηση ενός μόνο πτυχίου ανώτερης ή ανώτατης σχολής της ημεδαπής ή της αλλοδαπής, ή διπλώματος επαγγελματικής κατάρτισης μεταδευτεροβάθμιου ινστιτούτου επαγγελματικής κατάρτισης ή διπλώματος σχολής ξεναγών, καθώς και ο χρόνος σπουδών για την απόκτηση πτυχίου μετά την συμπλήρωση του 17ου έτους της ηλικίας σε μέσες τεχνικές και επαγγελματικές σχολές ή σε μονάδες της δευτεροβάθμιας τεχνικής επαγγελματικής εκπαίδευσης από την έναρξη ισχύος του ν. 576/1977 και μετά ή στο ενιαίο πολυκλαδικό λύκειο, ο οποίος είναι ίσος με τον κατά το χρόνο απο φοίτησης επίση?ο χρόνο σπουδών της οικείας σχολής.

7. O χρόνος χωρίς ασφάλιση σε φορείς κύριας ή επικουρικής ασφάλισης, μετά την υπαγωγή, για πρώτη φορά, στην ασφάλιση οποιουδήποτε φορέα κύριας ή επικουρικής ασφάλισης ή το δημόσιο και ο οποίος δεν μπορεί να είναι λιγότερος από έναν πλήρη ημερολογιακό μήνα σε κάθε περίπτωση κενού ασφάλισης μεταξύ περιόδων ασφάλισης.

8. O προβλεπόμενος από την EΓΣΣE (Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας) χρόνος απουσίας από την εργασία λόγω κύησης και λοχείας (119 ημέρες).

9. O χρόνος απεργίας.

10. O πλασματικός χρόνος για τα παιδιά: ένα έτος για το πρώτο παιδί και δύο έτη για κάθε επόμενο και μέχρι τα τρία (συνολικά τρία χρόνια για δύο παιδιά και πέντε για τρία). Η αναγνώριση πλασματικού χρόνου γίνεται με τις ίδιες προϋποθέσεις και από τον άνδρα και από τη γυναίκα με καταβολή των ασφαλιστικών εισφορών (20% επί του 25πλάσιου ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη για κύρια σύνταξη και 6% για επικουρική). Δηλαδή περίπου 1.500 έως 1.800 ευρώ για κάθε χρόνο εξαγοράς.

Τονίζεται οτι δεν μπορούν να τα χρησιμοποιήσουν, είτε για να γλιτώσουν χρόνια εργασίας είτε για να συνταξιοδοτηθούν νωρίτερα -σε μικρότερη ηλικία:

- Όσοι έχουν θεμελιώσει δικαίωμα συνταξιοδότησης με τις προϋποθέσεις που ίσχυαν μέχρι και 31/12/2010 (ασφαλισμένοι του Δημοσίου και των ειδικών Ταμείων με 25 χρόνια, επιστήμονες -ελεύθεροι επαγγελματίες με 35έτη, ακόμη κι αν δεν είχαν συμπληρώσει το 60ό έτος της ηλικίας τους, μητέρες με ανήλικα και 5.500 ημέρες ασφάλισης ή όσες ορίζουν τα καταστατικά των επιμέρους ταμείων).

- Όσοι θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης από 1/1/2011 και εφεξής με βάση διατάξεις που δεν τροποποιήθηκαν και εξακολουθούν να ισχύουν από το 1992 (35ετία χωρίς όριο ηλικίας).

- Όσοι έχουν θεμελιωμένα δικαιώματα μπορούν να αναγνωρίσουν, αν τους χρειάζονται, κάποιους περιορισμένους χρόνους (στρατό, πλασματικό χρόνο οι γυναίκες για τη γέννηση παιδιού εφόσον δεν συνταξιοδοτούνται ως μητέρες ανηλίκων, επιδοτούμενη ανεργία και ασθένεια) υποβάλλοντας αίτηση μέχρι τις 31/12/2013. Οι ασφαλισμένοι και οι ασφαλισμένες αυτής της κατηγορίας θα ακολουθούν τις, κατά περίπτωση, απαιτούμενες χρονικές και ηλικιακές προϋποθέσεις που ίσχυαν μέχρι και 31/12/2010 για τη συνταξιοδότησή τους.